De oud-minister van Buitenlandse Zaken, Ben Bot, opende de campagne

De geschiedenis van de oorlog in Nederlands-Indië, Suriname en de Antillen is een apart thema binnen het project ‘De Tweede Wereldoorlog in 100 foto’s’. Omdat de overzeese gebieden zich niet laten vangen in de provinciale campagne, was het niet een Commissaris van de Koning die het startsein van de zoektocht gaf. De oud-minister van Buitenlandse Zaken, Ben Bot, die als kind ruim drie jaar in Japans gevangenschap doorbracht, opende de campagne. Hij treedt op als ‘ambassadeur’ voor de oorlogsgeschiedenis van Indië en De West.

Symbolisch overhandigde Ben Bot vrijdag 15 november de foto van zijn keuze aan de voorzitter van de werkgroep, Yvonne van Genugten, directeur van het Indisch herinneringscentrum. De foto is gemaakt in het vrouwen en kinderkamp Tjideng op het voormalige Batavia, vlak na de oorlog. De gevolgen van de gevangenschap en de chaotische omstandigheden zijn dan nog duidelijk aanwezig. Het beeld bracht bij oud-minister Bot jeugdherinneringen aan zijn kamptijd weer naar boven. De gevangenen gingen gebukt onder het zeer zware regime van de beruchte Japanse kampcommandant Kenichi Sonei. Bot verbleef hier ruim drie jaar met zijn moeder en zusjes, terwijl het lot van zijn vader onzeker was. Later zou blijken dat zijn vader de verschrikkingen van de Birma-Siamspoorlijn, waar hij door de Japanse overheersers te werk was gesteld, had overleefd. ‘In het kamp was te eten, maar altijd te weinig. Er was permanent honger’, vertelde Bot op de startbijeenkomst. Op de foto is nog net een klein stukje grond te zien, dat door de gevangenen nuttig gebruikt werd om wat groente te verbouwen. Zo had Bot als jongetje van 7-8 jaar de dagelijkse zorg voor de tomatenplanten. Groot was zijn gevoel van onrecht en machteloosheid, toen op een nacht de bijna rijpe tomaten door een onbekende mede-gevangene waren weggehaald.

Tijdens de startbijeenkomst in het Indisch Herinneringscentrum aan de Sophialaan in Den Haag werd ook de werkgroep gepresenteerd, die onder aanvoering van het Indisch Herinneringscentrum en stichting Pelita is geformeerd. De komende maanden zamelt de werkgroep foto’s in en doen zij ook oproepen aan het publiek om foto’s uit privébezit in te brengen. Foto’s kunnen tot 15  januari 2020 gestuurd worden naar info@pelita.nl of info@indischherinneringscentrum.nl onder vermelding van ‘100 foto’s’. Ook via de contactpagina op deze website kunnen vragen, opmerkingen of foto’s worden ingestuurd. Men gaat op zoek naar de 100 meest aansprekende foto’s uit de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor is een indeling gemaakt naar een aantal thema’s, te weten: mobilisatie in Indië, militaire strijd, Japanse capitulatie, Bersiap, vervolging en internering, Japanse aanwezigheid en nationalisten, verzet en repressie (Romusha’s) en dagelijks leven. “We hopen met name op foto’s uit de periode van de Japanse bezetting zelf, van 8 maart ’42 tot de capitulatie 15 augustus ’45. Het zou geweldig zijn als we daar meer foto’s van krijgen,” zegt Ben Bot. Hij nam vrijdagmiddag 15 november 2019 in het Indisch Herinneringscentrum aan de Sophialaan in Den Haag symbolisch de eerste foto in ontvangst om daarmee de aftrap van de zoektocht te symboliseren. Onder meer Noraly Beyer wordt betrokken bij de selectie van de foto’s over Suriname.